انواع روش های درمان زردی نوزاد

راه‌های مختلف درمان زردی بچه

زردی از جمله بیماری های بسیار شایع در بین نوزادان می‌باشد که به دلیل افزایش بیلی روبین خون در آن ها ایجاد می‌شود. در صورتی که زردی درمان نشود، بیماری هایی نظیر کرنیکتروس و عقب ماندگی ذهنی در نتیجه تجمع بیلی روبین رخ می‌دهند. از این جهت در این مقاله به درمان های رایج زردی نوزاد می‌پردازیم.

فتوتراپی

امروزه یکی از رایج ترین درمان های زردی نوزاد فوتوتراپی می‌باشد. در این روش کودک زیر یک دستگاه با لامپ خاص قرار گرفته و پرتوهای لامپ بیلی روبین را به گونه ای تغییر می‌دهد که از طریق ادرار یا مدفوع قابل دفع باشد.

فوتوتراپی می‌تواند به خصوص در نوزادان با وزن بسیار کم هنگام تولد عوارض جانبی به همراه داشته باشد. شایع‌ترین فتوتراپی، مزایا و معایب آنعوارض جانبی فوتوتراپی عبارتند از: عوارض پوستی، کم آبی، تب، تحریک پذیری، ضعف، تحلیل شبکیه، اسهال، هایپوکالمی، کمبود ریبوفلاوین، آسیب به دستگاه تناسلی، سندرم نوزاد برنزه، ترومبوسیتوپنی، بیماری های مرتبط با استرس اکسیداتیو مانند انتروکولیت نکروزان و مجرای شریانی باز می‌باشد.

بیماری‌های آلرژیک مانند آسم و رینیت آلرژیک، خال‌ها، آپوپتوز و آسیب DNA در لنفوسیت‌های خون نوزادان ترم با روش درمان فوتوتراپی بیشتر است. علاوه بر این، فوتوتراپی پرهزینه است و از آنجایی که نوزاد در بیمارستان بستری می‌شود و چشمان او پوشانده می‌شود، رابطه مادر و نوزاد مختل می‌شود.

تعویض خون

تعویض خون، در نوزادان با هایپربیلی روبینمی شدید این یک روش اورژانسی نجات بخش است که به طور حاد سطح بیلی روبین کل سرم یا پلاسما (TB) را کاهش می دهد و آنتی بادی های مزاحم را حذف می کند. با این حال، تعویض خون یک روش نادر، پرهزینه و وقت گیر است که به تخصص و تجربه بالینی نیاز دارد. تعویض خون، موثرترین روش برای حذف سریع بیلی روبین است. این درمان در نوزادان علامت دار با هرگونه علائم بالینی متوسط ​​تا پیشرفته، در نوزادانی که دچار اختلال عملکرد عصبی ناشی از بیلی روبین (BIND) شده اند و زمانی که فتوتراپی نتواند به طور موثر هیپربیلی روبینمی را درمان کند، توصیه می شود.

تعویض خون باید فقط توسط پرسنل آموزش دیده در بخش مراقبت های ویژه نوزادان یا کودکان (NICU/PICU) مجهز به قابلیت های نظارت و احیا کامل انجام شود.از این جهت این روش پرهزینه، پرخطر، و خط آخر درمان است.

خطرات انتقال خون ناشی از استفاده از فرآورده های خونی و خود فرآیند است. از جمله این عوارض می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عفونت های قابل انتقال از طریق خون
• ترومبوسیتوپنی و انعقاد خون
• واکنش های ایمونولوژیک ناشی از انتقال خون
• کولیت نکروزان
• ترومبوز ورید پورتال
• ناهنجاری های متابولیک (مانند هیپوکلسمی و هیپرکالمی)
• مشکلات قلبی مانند فشار خون و آریتمی های قلبی

ایمونوگلوبین ها

زردی ممکن است به تفاوت گروه خونی مادر و نوزاد مربوط باشد. این وضعیت باعث می‌شود که کودک آنتی بادی هایی را از مادر حمل کند که به تجزیه سریع گلبول های قرمز و افزایش بیلی روبین خون نوزاد کمک می کند. برای جلوگیری از همولیز خون به نوزادان مبتلا ، IVIG تجویز می شود. مکانیسم پیشنهادی برای IVIG، مهار همولیز با مسدود کردن گیرنده‌های آنتی‌بادی روی گلبول‌های قرمز است. بر اساس کارآزمایی های بالینی انجام شده شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه IVIG ممکن است خطر ابتلا به اختلالات عصبی را کاهش دهد. از سویی دیگر تجویز IVIG همراه با عوارضی مانند تهوع، استفراغ، كرامپ هاي شكمي، تب، لرز، ناخوشي، درد مفاصل و عضلات، افزايش ضربان قلب، جوش و قرمزي پوست، سردرد و سرگيجه ، واکنش های آلرژیک، اضافه بار مایعات و همولیز برگشتی همراه است.

فنوباربیتال

فنوباربیتال، یک محرک متابولیسم بیلی روبین کبدی بوده و برای افزایش متابولیسم بیلی روبین استفاده می‌شود. فنوباربیتال باعث افزایش کونژوگه شدن بیلی روبین و دفع بیلی روبین از طریق ادرار و مدفوع می‌گردد. با توجه به عوارض گسترده این دارو استفاده از آن  برای درمان هایپربیلی روبینمی نوزادان توصیه نمی‌شود. از جمله عوارض و نگرانی های مربوط به مصرف فنوباربیتال در نوزادان عبارت اند از:

• افسردگی و مشکلات حافظه
• سندرم استیونز جانسون که می تواند کشنده باشد
• بی قراری و بیش فعالی
• دپرسیون تنفسی
• ضعف استخوان
• کم خونی

فیبرات ها

فیبرات‌ها دسته ای از کربوکسیلیک اسیدهای آمفی پاتیک هستند که برای طیف وسیعی از اختلالات متابولیکی، عمدتاً هایپرکلسترولمی ( کلسترول بالا) استفاده می‌شوند. كلوفيبرات يك تقويت كننده اثر گلوكوررونيل ترانسفراز  بوده که باعث كونژگه کردن و دفع بيلي روبين می شود. كلوفيبرات عوارض زیادی از جمله عوارض عصبی، قلبی عروقی، پوست، عوارض گوارشی، ادراری و عوارضی مانند لکوپنی، ائوزینوفیلی و کم خونی دارد که از این جهت برای درمان زردی توصیه نمی‌شود.

شیرخشت

با توجه به عوارض سایر روش های درمانی و هزینه های بالای درمان زردی، امروزه رویکردهای درمانی به سوی روش های کم عارضه و کم هزینه تر سوق پیدا کرده است. امروزه گرایش به داروهای گیاهی و سنتی بسیار افزایش یافته است و مطالعات متعددی برای بررسی داروهای گیاهی جدید در درمان زردی انجام می‌­پذیرد.

شیرخشت یکی از گیاهانی است که به صورت مکرر در منابع طب سنتی ایرانی برای درمان زردی اشاره شده است. شیر خشت به دلیل محتوای مانیتول، ترکیبات فنولی و فلاونوئیدی اثرات درمانی مناسبی در درمان زردی از خود نشان داده است. مطالعات نشان داده اند که شیر خشت می­تواند با افزایش دفع بیلی روبین و ایجاد اسهال اسمتیک به درمان زردی و یبوست نوزادان کمک کند.

عوارض جانبی ناشی از نئوناستر بسیار خفیف است و هزینه درمان با نئوناستر به مراتب از روش هایی همچون فتوتراپی و تعویض خون کمتر است. همچنین نیاز به بستری شدن نوزاد وجود ندارد، از این جهت راحتی نوزاد و والدین او نیز جهت درمان زردی فراهم می گردد. با توجه به موارد فوق می­توان از نئوناستر در درمان بیماری زردی و یبوست کودکان استفاده کرد.