دارو‌ها و پماد درمان زگیل

امروزه زگیل از جمله بیماری‌هایی است که افراد زیادی را درگیر می‌کند. این بیماری می‌تواند شیوع گسترده و راحتی داشته باشد. زگیل در راستای ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی (Human Papilloma Virus; HPV) رخ می‌دهد و عوارض آن از درد تا انواعی از سرطان‌ها از جمله سرطان‌ رحم گسترده است. این در حالی است که پیشگیری و درمان به موقع زگیل می‌تواند از این خطرات جلوگیری کند. درمان زگیل چالش برانگیز است و یافتن داروی ضد ویروسی که بتواند ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) را ریشه کن کند دشوار است.

به چه نوع زائده‌ای زگیل می‌گویند؟

زگیل زائده‌ای کوچکی است که ناشی از آلودگی با ویروس پاپیلومای انسانی (Human Papilloma Virus; HPV) رشد می‌کند. این توده‌ها می‌توانند در هر نقطه‌ای از بدن ظاهر شوند و از طریق لمس و تماس مستقیم یا غیرمستقیم پوستی به شخص دیگری منتقل شوند.

تظاهرات ظاهری زگیل چگونه است؟

زگیل زائده‌های کوچک، خشن، ضخیم و بعضا دردناک هستند. همانطور که گفته شد زگیل یک بیماری پوستی واگیردار است و یکی از دلایل اهمیت درمان آن همین مسئله است. زگیل‌ها اغلب برای چندین سال باقی می‌مانند و ممکن است بزرگتر شوند.

آیا پس از ابتلا به زگیل باید به دنبال روش‌های درمانی باشیم؟

اگرچه در اکثر مواقع زگیل خود به خود پس از گذشت زمان بهبود می‌یابد، اما پیش بینی زمان بهبودی غیرممکن است و معمولا به زمان زیادی نیاز دارد. همچنین به دلیل مشکلاتی از قبیل زیبایی، درد، نگرانی در مورد ایجاد بدخیمی، عوارض روانی-اجتماعی زگیل و امکان انتشار به سایر نقاط بدن و سایر افراد، معمولاً نیاز به درمان وجود دارد.

روش‌های درمانی زگیل موجود ایمنی و یا اثربخشی ثابت‌ شده‌ای ندارند و عموماً در جهت تخریب فیزیکی زگیل عمل می‌کنند. نکته منفی دیگر این است که احتمال عود زگیل پس از این درمان‌ها بسیار بالاست. از این جهت تلاش برای معرفی درمان‌های موثرتر و کم عارضه‌تر همچنان ادامه دارد.

روش‌های رایج درمان و پیشگیری از زگیل کدام‌اند؟

• اسیدها مانند سالیسیلیک اسید و تری کلرواستیک اسید
• لیزر درمانی
• سوزاندن زگیل با جریان الکتریکی
• کرایوتراپی (سرمادرمانی: انجماد و استفاده نیتروژن مایع)
• واکسن‌ها
• رتینوئیدهای موضعی
• ایمی‌کیمود
• پودوفیلین و پودوفیلوکس
• فرمالدئید
• درمان‌های دارویی نظیر آسیکلوویر و 5-فلوئورواوراسیل(FU)
• کانتاریدین
• جراحي
• چسب زگیل

عوارض درمان‌های رایج کدام‌اند؟

هرکدام از روش‌های درمانی در کنار اثربخشی عوارض متفاوتی ممکن است در برخی افراد ایجاد کنند بعضا دردناک هستند. برخی روش‌ها مانند جراحی ممکن است نیاز به بی‌هوشی و یا بی‌حسی داشته باشند. می‌توانند با پیامدهای زیبایی نامطلوب از جمله تحریک، اسکار، تجمع رنگدانه در محل درمان همراه باشند. می‌توانند خطرات معمول پس از جراحی مانند خونریزی و عفونت داشته باشند. (مزایا و معایب کرایوتراپی)

انواع روش‌های رایج درمانی زگیل:

سالیسیلیک اسید موضعی

اسید سالیسیلیک با لایه برداری از سلول‌های پوست باعث از بین رفتن زگیل‌ها می‌شود. این اسید همچنین ممکن است باعث ایجاد یک پاسخ ایمنی برای ساخت سلول‌های پوستی جدید و سالم در ناحیه شود. با استفاده مداوم روزانه، محلول اسید سالیسیلیک اغلب زگیل‌ها از بین می‌روند.

طبق گزارشات احتمال پاکسازی کامل زگیل پس از درمان طی 6 هفته با اسید سالیسیلیک از ۰ تا بیش از ۸۰ درصد متغیر بوده‌است که میانگین میزان درمان ۴۹ درصد بوده‌است.

عوارض شایع استفاده از سالیسیلیک اسید در درمان زگیل کدام‌اند؟

تحریک و سوزش موضعی پوست، سوختگی شیمیایی موضع، واکنش‌های ازدیاد حساسیتی و شوک که نادر است اما بسیار جدی و تهدید کننده زندگی می‌باشد و پس از آن مصرف دارو باید قطع شود.

عوارض کم‌تر شایع آن شامل گیجی، سرگیجه، سردرد، پوسته پوسته شدن ناحیه، وزوز گوش، هیپرونتیلاسیون (تنفس با سرعت بالا) است.

• اسید سالیسیلیک در بیماران مبتلا به نوروپاتی محیطی مانند افراد دیابتی قابل استفاده نیست شود زیرا در این افراد توانایی تشخیص آسیب بافتی کاهش یافته و ریسک آسیب و عدم بهبودی افزایش پیدا می‌کند.

نحوه صحیح استفاده از سالیسیلیک اسید برای درمان زگیل چگونه است؟

بهتر است اسید سالیسیلیک را پس از استحمام استفاده کنید یا قبل از استفاده، زگیل را به مدت 5 دقیقه در آب گرم خیس کنید. سپس پوست را کاملا خشک کنید سپس سالیسیلیک اسید را روی تمام سطح زگیل بمالید و اجازه دهید خشک شود. از تماس با پوست اطراف خودداری کنید. درمان را یک یا دو بار در روز ادامه دهید. انتظار می‌رود تا حداکثر ۱۲ هفته زگیل برطرف شود.

پودوفیلین

پودوفیلین عصاره استخراج شده از گیاه پودوفیلوم است که با نام‌های تجاری متعددی در دسترس است. ماده موثره اصلی این عصاره پودوفیلوتوکسین نام دارد. مکانیسم این دارو از طریق خاصیت کراتولیتیک و لایه برداری برای درمان زگیل تناسلی و مقعدی در بزرگسالان استفاده می‌شود.

عوارض جانبی شایع و مهم مرتبط با استفاده از پودوفیلین در درمان زگیل چیست؟

عوارض جانبی رایج پودوفیلین عبارتند از تورم، قرمزی یا حساسیت موضعی پوست، خارش و درد سوزشی

موارد زیر جز عوارض جانبی جدی پودوفیلین هستند در صورت مشاهده باید به پزشک مراجعه کرد و مصرف دارو را قطع کرد:

کهیر، دشواری در تنفس، تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو، احساس سوزش شدید، تغییر در وضعیت هوشیاری، گیجی، بی‌قراری، تشنج، خواب آلودگی یا احساس سبکی سر، تنفس ضعیف یا کم عمق، یبوست شدید، کاهش حجم ادرار، احساس ضعف، بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن در بازوها یا پاها، ایجاد کبودی یا خونریزی از دماغ یا لثه‌ها، مدفوع خونی یا قیری رنگ، سرفه خونی، استفراغ خونی یا شبیه تفاله قهوه، درد قسمت بالایی معده، نداشتن اشتها، درد قفسه سینه، تپش قلب، تنگی نفس.

• استفاده از این دارو در افراد دیابتی، مصرف کننده داروهای استروئیدی، افراد باردار و شیردهی ممنوع است.

محلول و ژل پودوفیلوکس برای درمان زگیل چیست؟

ماده موثره اصلی این دارو نیز مانند پودوفیلین، پودوفیلوتوکسین نام دارد اما با این تفاوت که مقدار آن در دارو استاندارد سازی شده است و ایمنی بیش‌تری برای مصرف در خانه دارد، در حالی که مقادیر متغیری از ماده موثره در پودوفیلین می‌تواند وجود داشته باشد.

طریقه مصرف پودوفیلوکس به صورت دو بار در روز به مدت ۳ روز است، سپس به مدت ۴ روز از مصرف خودداری می‌شود. این چرخه ممکن است تا ۴ بار تکرار شود تا زمانی که بافت زگیل از بین برود.

عوارض شایع استفاده از پودوفیلوکس برای درمان زگیل کدامند؟

عوارض موضعی مانند سوزش، درد، پوسته پوسته شدن، خونریزی موضعی، التهاب و خارش از جمله عوارض شایع استفاده از اشکال دارویی پودوفیلوکس هستند.

ایمی کیمود یا کرم آلدارا

کرم ۳.۷۵% و ۵% ایمی‌کیمود دارای تاییدیه سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) برای درمان زگیل‌های تناسلی و مقعدی در افراد بالای ۱۲ سال است.

کرم ایمی‌کیمود مستقیماً ویروس‌ها را از بین نمی‌برد بلکه به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا در مبارزه با ویروس‌هایی که باعث ایجاد زگیل شده‌اند، پیروز شود.

از مصرف کرم در نواحی حساس مانند اطراف لب‌ها، چشم‌ها و اطراف سوراخ‌های بینی خودداری شود و ناحیه استعمال شده نباید پوشانده شود.(درمان گیاهی زگیل)

عوارض شایع استفاده از ایمی کیمود کدام‌اند؟

• اریتم و قرمزی پوست

• خشکی پوست

• خارش موضعی

• سوزش موضعی

• پوسته پوسته شدن پوست و کنده شدن پوست

• اسکلروز پوست (ضخیم و سفت شدن پوست)

• زخم پوستی

• ایجاد وزیکول و ضایعه روی پوست

• عفونت قارچی و قارچ کچلی

• عفونت دستگاه تنفسی فوقانی

• هیپوپیگمنتیشن موضعی(کم رنگ شدن پوست)

• ادم و تورم موضعی

• ترشح پوستی در موضع

فرمالدئید

از فرمالدئید به عنوان یک ماده خشک کننده برای برداشتن زگیل قبل و بعد از جراحی یا لیزرتراپی استفاده می‌شود.

فرمالدئید یا فرمالین یک ماده با خاصیت ویروس کُشی است. این ماده دارای خواص ضدعفونی کننده قوی است و اثرات خود را با خشک کردن و ایجاد آسیب در لایه‌های بالایی اپیدرم پوست زگیل که آلوده به ویروس هستند اعمال می‌کند.

قبل از استفاده ابتدا باید روی قسمت کوچکی از پوست تست حساسیت انجام شود زیرا را برای برخی از بیماران تحریک کننده و حساسیت زا است.

عوارض شایع و قابل توجه فرمالدئید در درمان زگیل کدام‌اند؟

تحریک شدید پوستی، قرمزی، خشکی و اگزما پوست

در صورت بروز علائم شدید آلرژیک مانند بثورات جلدی، کهیر، خارش، قرمزی و تورم پوست، تاول، پوسته پوسته شدن پوست، خس خس سینه، مشکل در تنفس، بلع یا صحبت کردن، گرفتگی صدا، تورم در ناحیه دهان، صورت، لب‌ها، زبان یا گلو مصرف دارو را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید.

کانتاریدین و درمان زگیل

احتمال پاکسازی زگیل پس از درمان با کانتاریدین موضعی برای زگیل‌ حدود ۱۵.۴تا ۱۰۰ درصد گزارش شده است.

مکانیسم اثر و نحوه مصرف کانتاریدین برای زگیل چگونه است؟

کانتاریدین به صورت موضعی روی زگیل‌ اعمال می‌شود و سپس با نوار چسب پوشانده می‌شود. کانتاریدین با مکانیسم ایجاد تاول سبب از بین رفتن زگیل می‌شود. تاول‌ها در عرض ۲ تا ۲۴ ساعت رخ می‌دهد و پس از این مدت باید نوار چسب برداشته شود و دارو با آب و صابون شسته شود.

ایجاد تاول برای بیمار ناراحت کننده است و برخی از بیماران تورم موضعی و درد قابل توجهی را تجربه می‌کنند.

عوارض شایع و قابل توجه کانتاریدین کدام‌اند؟

• از مشکلات این روش درمانی احتمال عود و ایجاد زگیل جدید در اطراف محل درمان و تشکیل دایره‌ای از زگیل به مانند یک دونات در اطراف زگیل قبلی است.

• سوزن سوزن شدن پوست

• احساس سوزش

• تاول

• کم رنگ شدن و هیپوپیگمنتیشین پوست (موقت)

• التهاب در سیستم لنفاوی

• درد و حساسیت موضعی

• استفاده از کانتاریدین در بیماران مبتلا به دیابت یا در افراد با اختلال گردش خون محیطی ممنوع است زیرا در این افراد توانایی تشخیص آسیب بافتی کاهش یافته و ریسک آسیب و عدم بهبودی افزایش پیدا می‌کند.

ترتینوئین موضعی

این فرآورده باید حتما در شب و قبل از خواب مصرف شود و نور به آن تابیده نشود.

برخی عوارض فرآورده شامل موارد زیر است:

• سوزش و خارش پوست، خشکی و پوسته پوسته شدن موضعی
• هیپوپیگمانتاسیون(کم رنگ شدن پوست در موضع)
• اریتم و قرمزی محل مصرف
• تحریک و لایه برداری موضعی پوست
• هیپرپیگمانتاسیون (پررنگ شدن پوست در موضع)
• درماتیت محل مصرف
• درد محل مصرف
• حساسیت به نور

آسیکلوویر موضعی و زگیل

یکی از قدیمی ترین داروهای ضد ویروسی آسیکلوویر است. با توجه به منشا ویروسی زگیل، آسیکلوویر به عنوان یک داروی ضد ویروسی با اثربخشی ثابت شده، می‌تواند یک گزینه درمانی بالقوه برای درمان زگیل باشد.

برخی عوارض شایع آسیکلوویر موضعی درد خفیف، سوزش و خارش موضعی است.

5-فلوئورواوراسیل موضعی (FU)

طبق گزارشات احتمال پاکسازی زگیل پس از درمان با فلوئورواوراسیل موضعی برای زگیل‌های پوستی حدود ۵۰ درصد است.

FU موضعی باید به مدت ۴ تا ۱۲ هفته به صورت روزانه استفاده شود.

برخی از عوارض 5-فلوئورواوراسیل موضعی (FU) کدامند؟

زخم و اسکار، اریتم و قرمزی پوست، ادم و تورم، هیپرپیگمانتاسیون(پر رنگ شدن پوست ناحیه استعمال) یا هیپوپیگمانتاسیون (کم رنگ شدن پوست ناحیه استعمال)، آسیب به ناخن و جدا شدن ناخن از بستر، پوسته پوسته شدن محل استعمال، خشکی و سوزش پوست، خارش، درد موضعی، سردرد و سینوزیت.

با توجه به عوارض داروهای ذکر شده و همچنین احتمال عود زگیل با این درمان‌ها، تلاش برای کشف روش‌های درمانی نوین با عوارض کمتر جهت درمان کامل زگیل و جلوگیری از عود آن همچنان ادامه دارد.

منابع:

1. https://www.uptodate.com/contents/topical-salicylic-acid-drug-information?search=salicylic%20acid&source=panel_search_result&selectedTitle=1~114&usage_type=panel&kp_tab=drug_general&display_rank=1
2. https://www.healthline.com/health/salicylic-acid-wart-removal#types-of-warts
3. https://www.rxlist.com/podophyllin/drugs-condition.htm
4. https://www.uptodate.com/contents/imiquimod-drug-information?search=imiquimod&source=panel_search_result&selectedTitle=1~63&usage_type=panel&kp_tab=drug_general&display_rank=1
5. https://www.drugs.com/pro/formaldehyde-liquid.html
6. https://www.drugs.com/sfx/formaldehyde-topical-side-effects.html
7. https://biomedpharmajournal.org/vol10no1/comparison-between-efficacy-of-formalin-5-solution-and-placebo-in-treatment-of-plane-warts/#:~:text=Results%20of%20this%20study%20showed,flat%20warts%2C%20without%20lesions%20recur.
8. https://www.uptodate.com/contents/podofilox-drug-information?search=podofilox&source=panel_search_result&selectedTitle=1~15&usage_type=panel&kp_tab=drug_general&display_rank=1
9. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1194230/?page=2
10. https://www.drugs.com/cdi/zovirax-acyclovir-ointment.html
11. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34412535/