علت طول کشیدن زردی نوزاد چیست؟

طول کشیدن زردی بچه

زردی نوزاد

زردی نوزادان از جمله بیماری های بسیار شایع می‌باشد که به دلیل افزایش سطح بیلی روبین در نوزادان اتفاق می‌افتد. از نشانه های زردی نوزادان می‌توان به زرد شدن رنگ پوست و صلبیه اشاره کرد. هرچه میزان زردی شدت بیشتری به خود بگیرد، زردی به ترتیب در قسمت هایی نظیر گردن، سینه و حتی پای نوزاد نیز مشاهده می­شود. افزایش سطح بیلی روبین در نوزادان می تواند به دلایل مختلفی از جمله بیماری های ژنتیکی، عدم تکامل کبد نوزاد در جهت پاکسازی بیلی روبین خون، تداخلات گروه خونی مادر و جنین، عدم تغذیه مناسب از شیر مادر و عدم شیردهی مناسب به کودک باشد . زردی معمولاً حدود ۲۴ ساعت پس از تولد ظاهر می ‌شود. زردی روز سوم یا چهارم شدت می ‌گیرد. بسیاری از نوزادان در زمان ترخیص از بیمارستان (روز دوم) شروع به زرد شدن می ‌کنند. حدود ۶۰ درصد نوزادان، زردی را به‌ طور خفیف تجربه می‌ کنند که بیشتر آن ‌ها در طول یک یا دو هفته بدون وجود هیچ مشکلی، بهبود می ‌یابند اما در مواردی این زمان ممکن است طولانی تر باشد.

عوامل موثر در بروز زردی نوزاد

بعضی از فاکتورها می­توانند خطر ابتلا به هایپر بیلی روبینمیای شدید را افزایش دهند و زردی نوزاد مدت زمان بیشتری طول بکشد.  از میان این عوامل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سن پایین (کمتر از ۴۰ هفته)
• نزدیکی سطح بیلی روبین کل سرم و یا بیلی روبین قبل از ترخیص نوزاد به آستانه شروع فوتوتراپی
• ایجاد زردی در کمتر از ۲۴ ساعت
• همولیز، در صورت شناخته شدن یا مشکوک بودن به افزایش سریع بیلی روبین  بیش از ۰.۳ میلی گرم بر دسی لیتر در ساعت در ۲۴ ساعت اول یا بیش از ۰.۲ میلی گرم در دسی لیتر در ساعات پس از آن
• بیماری های همولیتیک مانند کمبود (G6PD)
• سندرم داوون
• فوتوتراپی قبل از ترخیص
• فاکتورهای ژنتیکی مانند داشتن برادر و خواهر مبتلا به زردی
• خون ریزی پوست سر (هماتوم) و کبودی آن
• کاهش شیردهی مادر( یا شیردهی با بطری) و کاهش وزن نوزاد
• نوزاد مبتلا به چاقی و بزرگ جثه (ماکروزومیک)
• مادر مبتلا به دیابت باشد

عدم درمان زردی

افزایش سطح بیلی روبین می تواند منجر به سمیت عصبی شده و عواقب خطرناکی در نوزادان به همراه داشته باشد. که از مهم ترین آن ها می توان به بیماری “کرن ایکتروس (Kernictrus)” اشاره کرد. در اثر افزایش سطح بیلی روبین تام سرم (Total Serum Bilirubin) احتمال عبور بیلی روبین از سد خونی- مغزی و سمیت عصبی و بیماری کرنیکتروس افزایش می یابد. این بیماری می تواند منجر به عقب ماندگی ذهنی، اختلال در شنوایی و بینایی در نوزاد شود.

فاکتورهای افزاینده خطر ابتلا به سمیت عصبی:

همانطور که اشاره شد افزایش بیلی روبین می تواند منجر به سمیت عصبی و رخ داد بیماری کرن ایکتروس شود. از جمله فاکتور های افزاینده ریسک ابتلا به سمیت عصبی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سن حاملگی (Gestational Age; GA) کمتر از ۳۸ هفته که با میزان نارس بودن نوزاد افزایش می یابد.
• آلبومین کمتر از ۳ گرم بر دسی لیتر.
• بیماری های همولایتیک ایزوایمون (مانند آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم مثبت)، کمبود G6PD یا سایر شرایط همولایتیک.
• بی ثباتی های بالینی

زردی طولانی مدت نوزاد

زردی نوزادان معمولا از روی چشم و پوست آن ها قابل تشخیص است. در صورتی که زردی بعد از ۲ هفته در یک نوزاد کامل و بعد از ۳ هفته در یک نوزاد نارس از بین نرود، زردی طولانی مدت تلقی می شود.

فاکتورهای طولانی شدن زردی نوزاد

غالبأ زردی نوزاد بعد از یک تا دو هفته برطرف می شود. این زمان در نوزاد نارس بیشتر است. ولی گاهی به دلایلی، زردی بیشتر طول می کشد.علت های مختلفی برای طولانی شدن زردی نوزاد وجود دارد. از مهمترین این دلایل می توان به برخی ترکیبات شیر مادر، تخریب گلبول قرمز (همولیز)، عفونت، مشکلات کبدی و کم کاری تیروئید اشاره کرد. همچنین بیماری های زمینه ای نوزاد که پیشتر به آن ها اشاره شد می تواند علت طولانی شدن زردی نوزاد باشد.

 زردی ناشی از شیر مادر: علت این زردی مربوط به برخی از اجزای شیر مادر است. در این شرایط زردی خود به خود از بین می رود و نیاز به قطع شیردهی نیست.

زردی ناشی از عفونت: عفونت نیز یکی از دلایل مهم طولانی شدن زردی نوزاد است . زردی ناشی از عفونت معمولأ دیرتر علامت دار می شود. نوزادانی که زردی در آنها بعد از یک هفته رو به افزایش است، بهتر است از نظر عفونی مورد بررسی قرار گیرند.

همولیز( تخریب گلبول قرمز):همولیز که ممکن است ناشی از ناسازگاری های خونی یا موارد دیگر اتفاق بیفتد یکی دیگر از علت های طولانی شدن زردی نوزاد می باشد. در این حالت ممکن است، نوزاد دچار زردی شود و زمان درمان آن طولانی تر شود.

مشکلات کبدی: همانطور که در مطالعات اشاره شده کبد یکی از ارگان های تجزیه بیلی روبین است. عدم تکامل کبد می تواند منجر به افزایش سطح بیلی روبین و زردی طولانی نوزاد شود.

زردی ناشی از کم کاری تیروئید: تیروئید از مهمترین غده های بدن است، و وظیفه ترشح هورمون رشد را بر عهده دارد. بعضی از نوزادان در بدو تولد دچار کم کاری تیروئید می شوند. کم کاری تیروئید باعث می شود تا هورمون رشد به میزان لازم ترشح نشود و اندام هایی نظیر کبد به خوبی تکامل پیدا نکنند. در این صورت زردی نوزاد به آسانی درمان نمی شود.

زردی

تشخیص زردی طولانی نوزاد

پزشک یا ماما معالج با معاینه کودک و گرفتن تاریخچه ای از زردی نوزاد این امر را تسهیل می بخشند. از جمله مواردی که بررسی می شود می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بارداری ، تولد و تغذیه نوزاد
• وزن نوزاد
• رنگ مدفوع و ادرار
• تاریخچه ژنتیکی زردی
• عفونت
• مشکلات تیروئید یا کبد

با توجه به اینکه مشکل در کدامیک از موارد بالا باشد درمان زردی نوزاد توسط پزشک انجام می شود. برای مثلا اگر مشکل از تیروئید نوزاد باشد، درمان هایی نظیر فوتوتراپی ممکن است موقتا باعث بهبود زردی نوزاد شوند اما احتمال بازگشت آن بسیار بالا خواهد بود. از این جهت در این شرایط می بایست داروهایی مرتبط با بیماری تیروئیدی نوزاد تجویز شود.

روش های درمان زردی نوزاد

روش های درمانی متفاوتی برای زردی نوزاد وجود دارد که از میان آن ها فوتوتراپی (نوردرمانی) و تعویض خون جز روش های استاندارد درمان زردی می باشند. از سایر روش های درمانی زردی نیز می توان به تجویز ایمونوگلوبولین ها، داروهایی نظیر فیبرات ها و فنوباربیتال و همچنین استفاده از فرآورده های گیاهی نظیر شیرخشت و ترنجبین اشاره کرد.

با توجه به عوارض افزایش بیلی روبین توصیه گایدلاین جدید آکادمی اطفال آمریکا ۲۰۲۲ پیشگیری از وقوع زردی می باشد. به همین دلیل بهتر از پیش از وقوع زردی درمان ها و اقدامات لازم انجام گیرد. بر اساس گایلاین جدید آکادمی اطفال آمریکا سطح آغاز فوتوتراپی و تعویض خون افزایش یافته است.

از جمله درمان های دیگر زردی می توان به شیرخشت اشاره کرد که در پیشگیری و درمان زردی نوزاد به تنهایی یا به همراه فوتوتراپی مورد استفاده قرار می گیرد. شیرخشت به همراه فوتوتراپی نیز استفاده می گردد که می تواند مدت زمان فوتوتراپی را کاهش دهد و در نتیجه عوارض و هزینه های درمانی نیز کاهش یابد. با بهبود زردی، علائم بیماری کاهش می‌ یابد. زردی چشم و پوست از بین می ‌رود و رنگ ادرار و مدفوع نوزاد به رنگ طبیعی خود باز می ‌گردد. در نهایت میزان بی ‌قراری و گریه‌ های شدید کودک کم می ‌شود و تمایل نوزاد به شیر خوردن بیشتر می ‌شود.

قطره خوراکی نئوناستر، یک فراورده طب سنتی است که با روش های منحصر به فرد، از عصاره آبی مان شیرخشت تهیه شده است. نئوناستر با توجه به نوآوری در فرمولاسیون، محصولی موثرتر، پایدارتر و ایمن تر نسبت به محصولات مشابه است.

منابع

https://publications.aap.org/pediatrics/article/114/1/297/64771/

https://publications.aap.org/pediatrics/article/150/3/e2022058859/188726/

https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2002/0215/p599.html#afp20020215p599-b1

https://torontocentreforneonatalhealth.com/education-opportunities/elearning/neonatal-jaundice/

https://uihc.org/childrens/educational-resources/jaundice-nicu-handbook

http://www.swbh.nhs.uk/wp-content/uploads/2012/07/Prolonged-jaundice-ML4210.pdf

https://www.intechopen.com/chapters/78011