بی اشتهایی کودکان: دلایل و راه‌ های درمان بی اشتهایی کودکان چیست؟

بی اشتهایی بی اشتهایی کودکان درمان بی اشتهایی درمان بی اشتهایی کودکان

بی اشتهایی کودکان: دلایل و راه‌ های درمان بی اشتهایی کودکان چیست؟

بی‌ اشتهایی کودکان با کاهش شدید مصرف و میل به غذا مشخص می‌شود. باتوجه به اینکه تغذیه کودک ارتباط مستقیمی با رشد جسمی و ذهنی او دارد، کاهش اشتها و بی اشتهایی در کودکان می‌تواند منجر به کاهش رشد و سایر بیماری ها در کودک شود. بی اشتهایی کودکان دلایل و درمان‌های مختلفی دارد که در این مقاله به آن‌ها می‌پردازیم.

بی‌ اشتهایی کودکان یک اختلال جدی تغذیه‌ای است که با کاهش شدید مصرف غذا مشخص می‌شود. با توجه به اینکه رشد در سنین پایین بیشتر است، کاهش اشتها می‌تواند منجر به کاهش رشد و سایر بیماری ها در کودک شود. بی اشتهایی دلایل مختلفی دارد که می‌توان به عوامل ژنتیکی، روان‌شناختی و محیطی اشاره کرد. درمان بی اشتهایی کودکان می‌بایست سریعا انجام شود تا از عواقب آن جلوگیری شود.

دلایل بی اشتهایی کودکان

بی‌اشتهایی در کودکان می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد که در زیر به‌طور کامل بررسی می‌شوند:

دلایل فیزیولوژیکی

رشد طبیعی: در برخی مراحل رشد، اشتهای کودکان کاهش پیدا می‌کند، مانند بعد از سال اول زندگی.
بیماری‌ها: عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، سرماخوردگی، گلودرد و مشکلات گوارشی می‌توانند باعث کاهش اشتها شوند.
کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی: کمبود آهن، زینک (روی) و ویتامین‌های گروه B از عوامل تأثیرگذار بر اشتها هستند.
مشکلات گوارشی: رفلاکس معده، یبوست و مشکلات هضم ممکن است باعث بی‌اشتهایی شوند.
دندان درآوردن: کودکان در زمان دندان درآوردن ممکن است به دلیل درد و ناراحتی در لثه‌ها تمایلی به خوردن غذا نداشته باشند. این وضعیت معمولاً موقتی است و با تسکین درد ناشی از دندان درآوردن، اشتها بهبود می‌یابد.

دلایل روان‌شناختی

استرس و اضطراب: کودکان ممکن است به دلیل تنش‌های محیطی، ورود به مدرسه، تغییرات خانوادگی و مشکلات عاطفی دچار کاهش اشتها شوند.
عادت‌های غذایی نامناسب: خوردن تنقلات زیاد، مصرف نوشیدنی‌های شیرین قبل از غذا و بی‌نظمی در وعده‌های غذایی می‌توانند باعث کاهش اشتها شوند.

عوامل محیطی و اجتماعی

فشار والدین برای غذا خوردن: اصرار بیش از حد والدین ممکن است نتیجه عکس داده و باعث کاهش اشتها شود.
تأثیرات فرهنگی و تبلیغات: تبلیغات غذاهای ناسالم ممکن است باعث تغییر در ذائقه کودک و بی‌میلی به غذاهای سالم شود.

درمان بی اشتهایی کودکان

درمان های دارویی بی اشتهایی کودکان

در برخی موارد، پزشکان ممکن است داروهایی برای افزایش اشتها و درمان بی اشتهایی کودکان تجویز کنند، از جمله:

سیپروهپتادین: یک آنتی‌هیستامین که باعث افزایش اشتها می‌شود.
مولتی‌ویتامین‌ها: شامل ویتامین‌های گروه B و زینک که به بهبود اشتها کمک می‌کنند.
پروبیوتیک‌ها: پروبیوتیک ها می‌توانند منجر به بهبود عملکرد دستگاه گوارش و افزایش اشتها از طریق تقویت فلور روده‌ای شوند.

با توجه به عوارض برخی از این داروها، مصرف آن‌ها می‌بایست کاملا تحت نظر و تجویز پزشک باشد.

درمان های گیاهی بی اشتهایی کودکان

برخی گیاهان مؤثر در درمان بی‌ اشتهایی کودکان عبارتند از (برای اطلاعات بیشتر به مقاله چه مواد خوراکی و گیاهی در افزایش اشتهای کودکان موثر است؟ مراجعه کنید):

زنجبیل (Ginger)

زنجبیل یکی از گیاهان دارویی معروف است که به دلیل خواص تحریک‌کننده گوارش شناخته می‌شود. مصرف زنجبیل می‌تواند به کاهش حالت تهوع و تحریک اشتها کمک کند. مطالعات نشان داده‌اند که زنجبیل با افزایش ترشح آنزیم‌های گوارشی می‌تواند میل غذایی را افزایش دهد. افزودن زنجبیل به غذای کودک یا ترکیب آن با آبمیوه طبیعی می‌تواند مؤثر باشد. از آنجا که زنجبیل طعمی تند دارد، بهتر است در مقدار کمی مصرف شود.

شنبلیله (Fenugreek)

عصاره شنبلیله به عنوان یک محرک طبیعی اشتها شناخته می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که ترکیبات موجود در شنبلیله می‌توانند با تحریک غدد ترشح‌کننده هورمون‌های گوارشی، به افزایش میل غذایی کمک کنند. همچنین شنبلیله دارای خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی است که می‌تواند به بهبود سلامت عمومی کودک کمک کند. افزودن مقدار کمی از عصاره شنبلیله به غذا یا سوپ کودک می‌تواند مؤثر باشد. لازم است از دوز بالای این عصاره خودداری شود.

جلبک دریایی اسپیرولینا (Spirulina)

اسپیرولینا یک منبع غنی از پروتئین‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی است که می‌تواند به عنوان یک مکمل غذایی مؤثر برای کودکان مورد استفاده قرار گیرد. این جلبک دریایی به دلیل محتوای بالای آهن و دیگر مواد مغذی می‌تواند به رفع کم‌خونی و افزایش اشتها کمک کند. همچنین وجود آنتی‌اکسیدان‌ها در اسپیرولینا می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک نماید. اضافه کردن این مکمل به شیر یا غذای کودک می‌تواند موجب افزایش انرژی و اشتهای او شود. مصرف اسپیرولینا باید به مقدار توصیه‌شده محدود شود تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود.

زردچوبه (Curcumin)

زردچوبه حاوی ترکیب فعال کورکومین است که خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی دارد. این ترکیب می‌تواند به بهبود عملکرد گوارش کمک کرده و با کاهش التهابات روده‌ای، باعث افزایش اشتها شود. همچنین زردچوبه ممکن است با تنظیم قند خون به کنترل اشتها کمک کند. افزودن مقدار کمی زردچوبه به غذاهای کودک مانند سوپ یا برنج می‌تواند مؤثر باشد. بهتر است مصرف زردچوبه بیش از حد توصیه‌شده نباشد.

کاسنی (Chicory)

کاسنی حاوی اینولین است که یک فیبر محلول محسوب می‌شود و می‌تواند به بهبود سلامت روده‌ها کمک کند. این ماده با افزایش تعداد باکتری‌های مفید در روده، عملکرد گوارش را تقویت کرده و ممکن است به افزایش اشتها نیز کمک کند. . افزودن این عصاره به نوشیدنی‌ها یا سوپ کودک ممکن است مؤثر باشد. از مصرف بیش از حد کاسنی خودداری شود، زیرا ممکن است سبب ناراحتی گوارشی شود.

علف چشمه (Nasturtium)

علف چشمه دارای خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی است که می‌تواند به تسکین مشکلات گوارشی کمک کرده و باعث افزایش اشتها شود. این گیاه همچنین ممکن است با تقویت سیستم ایمنی بدن، سلامت کلی کودک را ارتقا دهد. افزودن این گیاه به سالاد یا سوپ کودک می‌تواند گزینه‌ای مناسب باشد.

کنگر فرنگی (Artichoke)

کنگر فرنگی به بهبود عملکرد کبد و هضم چربی‌ها کمک می‌کند و به عنوان یک محرک اشتها شناخته می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف عصاره‌ی آرتیشو می‌تواند به تحریک ترشح صفرا و بهبود هضم کمک کند که به نوبه خود منجر به افزایش اشتها می‌شود. در مصرف آرتیشو باید مراقب افرادی که مشکل صفراوی یا انسداد مجاری صفراوی دارند، بود. اضافه کردن عصاره‌ی کنگر فرنگی به غذاهای کودک با دوز مناسب توصیه می‌شود. مصرف این گیاه در کودکانی که مشکلات کبدی دارند، بهتر است با مشورت پزشک انجام شود.

نعناع (Peppermint)

نعناع به دلیل اثرات آرام‌بخش بر سیستم گوارش و بهبود هضم، می‌تواند در افزایش اشتها مؤثر باشد. این گیاه به کاهش ناراحتی‌های گوارشی مانند نفخ و سوءهاضمه کمک می‌کند که به نوبه خود اشتها را افزایش می‌دهد. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف نعناع می‌تواند به تسکین علائم گوارشی کمک کند و باعث افزایش میل به غذا شود. نعناع به دلیل اثرات آرامش‌بخش بر عضلات صاف دستگاه گوارش ممکن است در کاهش سوزش معده و سوء هاضمه کمک کند. افزودن مقدار کمی نعناع به نوشیدنی‌ها یا ماست کودک می‌تواند مؤثر باشد.

مکمل های موثر در درمان بی‌ اشتهایی کودکان

ویتامین C: ویتامین C یکی از ویتامین‌های ضروری برای سلامت عمومی بدن است که نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی دارد. مصرف کافی این ویتامین می‌تواند باعث کاهش ابتلا به بیماری‌ها شده و در نتیجه اشتهای کودک را افزایش دهد. افزودن میوه‌های غنی از ویتامین C به وعده‌های غذایی کودک، مانند پرتقال و توت‌فرنگی، می‌تواند راهی مناسب باشد.
ویتامین B12: ویتامین B12 برای تولید سلول‌های خونی ضروری است و کمبود آن می‌تواند منجر به کم‌خونی شود که خود یکی از علل بی‌اشتهایی محسوب می‌شود. تأمین این ویتامین از طریق منابع غذایی یا مکمل‌ها می‌تواند به افزایش انرژی کودک کمک کند. مصرف غذاهای حاوی ویتامین B12 مانند تخم‌مرغ و گوشت، به تقویت اشتها کمک می‌کند.
مس: مس یکی از مواد معدنی ضروری برای متابولیسم آهن است که نقش مهمی در تولید هموگلوبین دارد. کمبود مس ممکن است منجر به کم‌خونی شده و اشتهای کودک را تحت تأثیر قرار دهد. مصرف غذاهای حاوی مس مانند عدس و مغزها توصیه می‌شود تا به تأمین این ماده مهم کمک شود.
منگنز: منگنز نیز یک ماده معدنی ضروری برای فرآیندهای متابولیک بدن محسوب می‌شود که ممکن است بر روی اشتها تأثیر بگذارد. اضافه کردن سبزیجات برگ سبز و مغزها به رژیم غذایی کودک گزینه‌ای مناسب است.
زینک (Zinc): زینک یکی از مهم‌ترین مواد معدنی برای تنظیم اشتها است و کمبود آن می‌تواند به بی‌اشتهایی منجر شود. زینک به تنظیم هورمون‌های مربوط به گرسنگی و سیری کمک می‌کند. مطالعات بسیاری نشان داده‌اند که مصرف مکمل‌های زینک در کودکان دچار کمبود این ماده می‌تواند به بهبود اشتها و افزایش وزن کمک کند. مصرف زینک در دوزهای بالا ممکن است باعث اختلال در جذب مس شود و باید تحت نظر پزشک انجام شود. مصرف غذاهای حاوی زینک مانند گوشت و دانه‌های کدو به افزایش اشتها کمک می‌کند.
ویتامین D: ویتامین D برای سلامت استخوان‌ها و عملکرد سیستم ایمنی ضروری است. کمبود ویتامین D ممکن است با کاهش اشتها و انرژی در کودکان همراه باشد. تحقیقات نشان داده‌اند که مکمل ویتامین D می‌تواند به بهبود اشتها، به ویژه در کودکانی که دچار کمبود این ویتامین هستند، کمک کند. مصرف بیش از حد ویتامین D می‌تواند منجر به مسمومیت شود، بنابراین باید طبق نیازهای روزانه توصیه شده مصرف شود. قرار گرفتن در معرض نور خورشید و مصرف غذاهای غنی از ویتامین D مانند ماهی چرب، به تأمین این ویتامین کمک می‌کند.

شربت اشتها آور اپونس (Appvance) شرکت آرام پیشداد ارس آزما حاوی عصاره‌های گیاهی مانند شنبلیله، اسپیرولینا، زردچوبه، زنجبیل، کاسنی و علف چشمه، همراه با تأمین مواد مغذی ضروری مانند ویتامین C، B12، مس و منگنز می‌تواند راهکار بسیار مؤثری برای درمان بی‌ اشتهایی کودکان باشد. این ترکیبات به دلیل خواص تغذیه‌ای و اثرات مثبت بر سیستم گوارش و اشتها، می‌توانند به بهبود وضعیت تغذیه‌ای کودکان کمک کنند . شرکت ارس با تولید شربت اشتهاآور اپونس، توانسته است ترکیبات گیاهی، معدنی و ویتامین های لازم برای درمان بی‌ اشتهایی کودکان را در یک محصول فراهم کرده است. این شربت با ترکیب عصاره‌های گیاهی مؤثر و مواد مغذی ضروری، به افزایش اشتها و بهبود سلامت عمومی کودکان کمک می‌کند.

درمان های خانگی بی اشتهایی کودکان

درمان های خانگی و تشویقی نیز می‌توانند بر اشتهای کودکان موثر باشند اما به مانند درمان‌های دیگر تاثیر کمتری دارند. از جمله این روش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

ایجاد عادات غذایی سالم

تعیین وعده‌های غذایی منظم و جلوگیری از خوردن میان‌وعده‌های زیاد بین وعده‌ها
پرهیز از اجبار کودک به غذا خوردن و ایجاد فضای آرام در هنگام غذا خوردن

تهیه غذای جذاب و خوشمزه

استفاده از رنگ‌های متنوع در غذا (میوه‌ها و سبزیجات رنگارنگ)
تهیه غذاهای مورد علاقه کودک با ترکیبات مغذی‌تر

ایجاد محیط مثبت هنگام غذا خوردن

غذا خوردن در کنار خانواده برای الگوسازی مثبت
خاموش کردن تلویزیون و دوری از موبایل هنگام غذا خوردن

افزایش فعالیت بدنی

بازی‌های فیزیکی و فعالیت در فضای باز می‌تواند اشتها را افزایش دهد.

ارائه میان‌وعده‌های سالم

آجیل، ماست، اسموتی‌های خانگی، میوه‌های تازه، و تخم‌مرغ گزینه‌های مفیدی هستند.

استفاده از روش‌های تشویقی

تشویق کودک به کمک در آشپزی
ایجاد حق انتخاب برای کودک در بین گزینه‌های سالم

نتیجه گیری

بی‌ اشتهایی کودکان یک مشکل جدی است که نیازمند توجه ویژه والدین و متخصصان است. با شناسایی علل این مشکل و اتخاذ راهکارهای مناسب، می‌توان به افزایش اشتها و سلامت کلی کودک کمک کرد. توجه به تغذیه سالم، ایجاد عادات غذایی مثبت، مشاوره پزشکی مناسب، و استفاده از گیاهان دارویی و داروهایی همچون شربت اشتهاآور اپونس راهکارهایی هستند که والدین باید مد نظر قرار دهند تا بتوانند سلامت فرزندان خود را تضمین کنند.

بی‌ اشتهایی در کودکان

بی‌ اشتهایی کودکان به کاهش میل به غذا خوردن گفته می‌شود که می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. این وضعیت معمولاً موقتی است و ممکن است ناشی از تغییرات رشد، بیماری، استرس، یا عادات غذایی نامناسب باشد. در برخی موارد، بی‌اشتهایی طولانی‌مدت می‌تواند باعث کمبودهای تغذیه‌ای و کاهش وزن شود.

علائم بی‌ اشتهایی کودکان

از علائم نشان دهنده بی اشتهایی کودکان به چند مورد آن اشاره می‌کنیم:

احساس افزایش وزن یا چاقی
وسواس در مورد غذا خوردن
کاهش قابل ملاحظه میزان غذای مصرفی با وجود لاغر بودن
ترس از افزایش وزن
فعالیت بیش از حد
تحریک حلق به منظور بالا آوردن غذا
مصرف زیاد مسهل
انکار گرسنگی
تغییر در وزن، مانند کاهش سرعت افزایش وزن یا کاهش وزن
احساس یخ کردن دست‌ها و پاها
تغییر در حرارت بدن
ریزش مو یا رشد موهای ظریف در بدن
غش یا احساس سبکی شدید در سر
یبوست
احساس خستگی و ضعف عضلات

تشخیص بی اشتهایی کودکان

تشخیص بر مبنای اطلاعاتی که از سوالات و معاینات بدست آمده است، صورت می‌گیرد. اقدامات تشخیصی دیگری که ممکن است از طرف پزشک درخواست شوند شامل:

آزمایش خون برای کنترل تغییرات الکترولیت‌ها، ویتامین‌ها و دیگر مواد مغذی مهم
نوار قلب جهت بررسی فعالیت قلب
آزمایش تراکم استخوان برای بررسی سلامت استخوان

عوارض بی‌ اشتهایی در کودکان

در صورتی که بی‌ اشتهایی کودکان درمان نشود، می‌تواند عوارضی را به همراه داشته باشد، از جمله (برای اطلاعات بیشتر به مقاله آشنایی با خطرناک ترین عوارض ناشی از کمبود وزن و کاهش وزن در کودکان مراجعه کنید):

کاهش وزن و سوءتغذیه
ضعف سیستم ایمنی و افزایش احتمال بیماری‌ها
تأخیر در رشد جسمی و ذهنی
کاهش تمرکز و افت تحصیلی
مشکلات رفتاری و خلقی

چه زمانی برای بی اشتهایی کودکان باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر بی‌ اشتهایی کودک همراه با علائم زیر باشد، مراجعه به پزشک ضروری است:

کاهش وزن شدید و مداوم
خستگی بیش از حد و ضعف عمومی
مشکلات گوارشی شدید (مانند استفراغ مکرر یا یبوست شدید)
تغییرات شدید خلقی و رفتاری
تب بالا یا علائم بیماری‌های مزمن

منابع

نویسنده

دکتر نریمان لشگری

محقق و داروساز