بررسی مزایا و معایب کرایوتراپی برای درمان زگیل

کرایوتراپی(فریز کردن) زگیل

زگیل های پوستی

زگیل ها هزاران سال است که انسان های روی کره زمین را آزار می دهند، قدیمی ترین زگیل مربوط به مومیایی ۳۰۰۰ ساله است. همچنین زگیل تناسلی حداقل در ۴۰۰ سال قبل از میلاد توسط بقراط عنوان شده است. زگیل‌ها معمولاً زائده‌های کوچک، خشن و سخت هستند از نظر رنگ معمولا شبیه به پوست هستند. زگیل ها می توانند دردناک باشند. زگیل یک بیماری پوستی واگیردار است که معمولاً به صورت پاپیلومای هیپرکراتوز (ضخیم شدن پوست در اثر ویروس پاپیلوما) مشاهده می­شود. این بیماری توسط انواع مختلف ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می شود. تظاهرات ویروس با توجه به محل بیماری متفاوت است.

زگیل ها انواع مختلفی را شامل می شوند که بسته به ظهور در قسمت های مختلف بدن و ظاهر آن ها به صورت زیر دسته بندی می شوند:

• زگیل های معمولی (Verruca Vulgaris)
• زگیل کف پا (Plantar warts)
• زگیل های تخت (Plane warts)
• زگیل های فیلی فرم (Filiform warts)
• زگیل های ناخن (Periungual warts)
• زگیل تناسلی(Genital warts)

برای آشنایی بیشتر با انواع رگیل پوستی کلیک کنید.

زگیل‌های غیر تناسلی بسیار شایع هستند و اغلب افراد در برهه ‌ای از زندگی خود به آن ها مبتلا می‌شوند. شیوع زگیل های غیر تناسلی در بین جمعیت عمومی بین ۰.۸۴٪ تا ۱۲.۹٪ تخمین زده شده است. زگیل ها به خصوص در دوران کودکی شایع هستند. شیوع زگیل های غیر تناسلی در میان کودکان و نوجوانان بین ۱۲ تا ۲۴ درصد تخمین زده می شوند. همچنین احتمال شیوع این بیماری در بیماران دچار نقص ایمنی بیشتر است. زگیل‌ها مسری هستند و می توانند از طریق تماس مستقیم (تماس پوستی) یا غیرمستقیم (مانند باشگاه های ورزشی ، استخر و …..) منتقل می شوند. یکی دیگر از راه های انتقال زگیل تماس های جنسی است که می تواند منجر به وقوع زگیل تناسلی شود. وقوع این عارضه بسیار خطرناک بوده و در نهایت می تواند منجر به سرطان در بیمار شود.

درمان زگیل

درمان زگیل پوستی معمولاً از جهت زیبایی، پیشگیری از گسترش  HPV، درد و اختلالات عملکردی انجام می ‌شود. اگرچه ممکن است زگیل به صورت خود به خودی بهبود یابد، اما معمولاً این روند زمان زیادی به طول می انجامد و همچنین احتمال عود زگیل نیز وجود دارد. از جمله درمان های موجود می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کرایوتراپی (سرمادرمانی)
• اسیدها مانند سالیسیلیک اسید و تری کلرواستیک اسید
• چسب زگیل
• جراحي
• درمان های دارویی نظیر آسیکلوویر، ایمی کیمود و 5-فلوئورویوراسیل
• واکسن ها

برای آشنایی بیشتر با روش های درمان زگیل کلیک کنید.

کرایوتراپی

کرایوتراپی یا سرمادرمانی، یک شیوه برای از بین بردن ضایعات و عارضه‌های پوستی است. در این روش از نیتروژن مایع، گاز آرگون یا دی اکسید کربن برای ایجاد سرما پایین تر از ۱۰۰- درجه سانتی‌گراد استفاده می‌شود. به طور معمول برای فریز کردن عارضه پوستی و بافت مخرب، این مواد سرمازا را بر روی آن اسپری می‌کنند تا پس از طی چند نوبت، به طور کامل از بین برود.

به طور کلی از سه روش برای کرایوتراپی استفاده می‌شود که به شرح زیر هستند:

• نیتروژن مایع: رایج ‌ترین روش انجام کرایوتراپی برای درمان زگیل ویروسی و سرطان پوستی، استفاده از نیتروژن مایع است. این ماده می‌تواند دمای بافت را تا حدود ۱۹۶- درجه سانتی‌گراد کاهش داده و به عمق ضایعات نفوذ کند؛ به همین دلیل سرعت از بین رفتن زائده ‌های پوستی در این روش در مقایسه با دیگر متد های کرایوتراپی بسیار بیشتر است. از این روش بیشتر برای درمان سرطان‌ های پوستی و زگیل ‌های ویروسی استفاده می ‌شود.
• دی متیل اتر پروپان (DMEP) DMEP :یک ماده مخصوص سرما درمانی است که می‌تواند دمای بافت را تا ۵۷- درجه سانتی‌گراد کاهش دهد. این ماده با توجه به نوع ضایعه، حدود ۱۰ تا ۴۰ ثانیه بر روی آن اعمال می‌شود تا بتواند آن را از بین ببرد. استفاده از ماده DMEP برای کرایوتراپی درمان زگیل ممکن است قدری درد ایجاد کند یا باعث ایجاد تورم، التهاب و قرمزی شود.
• کربن دی اکسید: با استفاده از دی اکسید کربن منجمد شده می‌توان دمای بافت را تا ۷۸- درجه سانتی‌گراد کاهش داد. گاز کربن دی اکسید این قابلیت را دارد که به طور مستقیم بر روی ضایعه‌های پوست قرار گرفته و تاثیر خود را بر جای بگذارد.

در مواردی که ضایعات پوستی نسبتا کوچک(زگیل کوچک) هستند؛ پزشک برای از بین بردن آن‌ها، نیتروژن مایع را با استفاده از پنبه یا فوم بر روی ضایعه قرار خواهد داد. در مواردی که ضایعات پوستی دارای ریشه‌ های داخلی است، از یک لوله به نام کرایو پروب استفاده می‌شود که نیتروژن مایع در آن جریان دارد و با قرار گرفتن در کنار بافت می‌تواند آن را فریز کند. برای هدایت این لوله در داخل بدن، از فناوری سونوگرافی یا MRI استفاده می‌شود؛ به این ترتیب می‌توان میزان سرمای ایجاد شده در هر قسمت را کنترل کرده و از وارد شدن آسیب به بافت‌ های سالم جلوگیری کرد.

نحوه عملکرد کرایوتراپی

برای از بین بردن زگیل و ضایعات پوستی با استفاده از سرمادرمانی، از یک دستگاه به نام دستگاه کرایو استفاده می‌شود. این دستگاه دارای یک مخزن دو جداره و عایق است که معمولا نیتروژن مایع یا ازت مایع در آن نگهداری می‌شود. با اسپری کردن نیتروژن مایع بر روی بافت پوستی مخرب، دما تا کمتر از ۱۰۰- درجه سانتی‌گراد کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه رگ‌ هایی که به این بافت‌ های مخرب خون‌رسانی می‌کنند؛ از بین می‌روند و در نهایت ضایعه از بدن جدا می‌شود. بعد از جدا شدن ضایعه پوستی، سایر سلول‌ های سالم شروع به تقسیم می‌کنند تا بافت آسیب‌ دیده را ترمیم کنند. بنابراین می توان کرایوتراپی را به ۳ فاز تقسیم کرد:

• انتقال حرارت : در این فاز نیتروژن مایع در نقطه جوش قرار گرفته و حرارتی را بر زگیل و ضایعه پوستی ایجاد می‌کند. به این ترتیب حرارت از پوست به مایع فریزکننده منتقل می‌شود و سلول‌های بافت مخرب برای تخریب آماده می‌شوند.
• فاز تخریب سلول : در فاز دوم، ایجاد سرما و فریز شدن سلول‌ها، باعث می‌شود که سلول ‌ها تخریب شوند. در نتیجه تولید کلاژن به حداقل رسیده و خون‌رسانی به بافت مخرب متوقف می‌شود. به این ترتیب سلول‌های این بافت از بین خواهند رفت.
• فاز التهابی : در این فاز، ناحیه مربوط به ضایعات پوستی ملتهب و قرمز می‌شود. ایجاد این التهاب نشان می‌دهد که سلول‌ های آسیب ‌دیده کاملا از بین رفته ‌اند و فرایند های ترمیمی طبیعی در پوست آغاز شده است. اگر این فاز به خوبی کنترل نشود، می ‌تواند منجر به تاول یا اسکار شود.

مزیت‌های کرایوتراپی برای درمان زگیل

• کرایوتراپی یک روش کاملا غیرتهاجمی است.
• عوارض سرمادرمانی معمولا محدود هستند و پس از مدت کوتاهی از بین می‌روند.
• درد کرایوتراپی این روش کاملا قابل ‌تحمل است و نیازی به استفاده از بی‌حسی موضعی وجود ندارد.
• سطح انرژی فرد در اثر کرایوتراپی افزایش پیدا می‌کند و احساس خوشایندی در او به وجود می‌آید.

معایب و عوارض کرایوتراپی برای درمان زگیل

هرچند کرایوتراپی یک شیوه کاملا غیرتهاجمی برای از بین بردن زگیل و  ضایعه ‌های پوستی است؛ اما ممکن است بسته به سن فرد متقاضی، شدت عارضه پوستی و مدت ‌زمان منجمد کردن زگیل و  ضایعات، عوارض خاصی ایجاد شوند. تخریب بافت سلولی بر روی پوست ممکن است باعث ایجاد قرمزی و التهاب شود که معمولا به سرعت از بین می ‌روند.  اگر شدت عارضه‌ های پوستی خیلی شدید باشد ممکن است پس از انجام آن، سردرد اتفاق بیفتد و یا بر روی ناحیه تحت درمان، تاول های دردناک ایجاد شود. برخی از عوارض کرایوتراپی ممکن است در فاصله طولانی تر بروز پیدا کنند. برای مثال از دست دادن حس در ناحیه تحت درمان، خونریزی و ایجاد عفونت بر روی زخم ‌ها یا پوست از اصلی‌ترین عوارض کرایوتراپی هستند که ممکن است یک یا دو روز پس از کرایوتراپی بروز پیدا کنند.

باید توجه داشت که کرایوتراپی حتما باید تحت نظارت پزشک انجام شود. هرگونه عارضه نیز می بایست به پزشک اطلاع داده شود. با توجه به عوارض درمان های رایج زگیل پوستی تلاش برای کشف روش های درمانی نوین و کم عارضه تر همچنان ادامه دارد. در راستای ارتقا سطح سلامت و درمان و همچنین کاهش بروز عوارض درمانی در بیماران شرکت داروسازی ارس در نظر دارد تحقیقات خود را در راستای ساخت داروی گیاهی برای درمان انواع زگیل پوستی به پیش گیرد.

منابع

https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/conditionsandtreatments/warts

https://link.springer.com/article/10.1007/s12156-010-0060-1

https://ijrpr.com/uploads/V3ISSUE6/IJRPR5312.pdf

https://www.healthline.com/health/apple-cider-vinegar-warts

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/common-warts/diagnosis-treatment/drc-20371131

https://uhs.umich.edu/warts#transmission