قطره شیرخشت برای درمان زردی بچه ضرر دارد یا خیر

آیا قطره شیرخشت ضرر دارد؟

استفاده از گیاهان در درمان بیماری‌های مختلف در طب سنتی بسیار پرکاربرد می‌باشد. در طی سالهای ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۰ متدهای درمانی جدیدی به عنوان جایگزینی برای مراقبت‌های بهداشتی رایج و سنتی معرفی شد که آن‌ها را طب مکمل نامیدند. امروزه طب مکمل (CAM) به تنهایی یا در کنار طب رایج به طور گسترده برای درمان و بهبود بیماران و پیشگیری از بیماری‌ها استفاده می شود. یکی از نمونه‌های مهم CAM طب گیاهی است که به عنوان فرآورده‌های مشتق شده از گیاه تعریف می‌شود که ادعا می‌شود دارای مزایای درمانی هستند و رایج‌ترین CAM مورد استفاده در بین مردم است. مشخص شده است که بین ۶۵ تا ۸۰ درصد از جمعیت جهان از داروهای گیاهی به عنوان شکل اولیه مراقبت های بهداشتی خود استفاده می‌کنند. شیرخشت از جمله گیاهانی است که خواص درمانی زیادی از آن شناخته شده است و در درمان بیماری‌های مختلف می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

شیرخشت چیست؟

استفاده گیاهان دارویی در طب سنتی بسیار پرکاربرد بوده است. از جمله این گیاهان می توان به شیرخشت و ترنجبین اشاره کرد که در کتب , « الحاوی » اثر محمدابن زکریای رازی و «مخزن الادویه » سیدمحمدحسین عقیلی خراسانی شیرازی به آن پرداخته شده است. ابن سینا در کتاب قانون در مورد شیرخشت چنین گفته است:

“شیرخشت یا شیرخشک شبنمی بوده که در هرات بر درخت بید و گون کتیرا می نشیند و دارای مزاج معتدل است ، دارای اثر مسهلی و دیگر خواص مشابه ترنجبین، ولی از آن قوی تر است و خاصیت زداینده دارد.”

تعداد ۳۰ گونه از شیرخشت شناسایی شده است که با توجه به قسمت‌های مورد استفاده و ترکیبات زیست فعال چربی‌دوست و آب‌دوست مختلف موجود در آن‌ها طیف گسترده‌ای از اثرات دارویی را دارا می‌باشند.

مکانیسم اثر شیرخشت چیست؟

مانیتول جزء اصلی شیرخشت است و در دستگاه گوارش جذب نمی‌شود. بنابراین می تواند اثر ملین را با مکانیسم اسهال اسمتیک القا کند. بر اساس این فرضیه، انتقالات روده ای افزایش یافته و می توان انتظار دفع بیلی روبین بیشتر در دستگاه گوارش و کاهش بیشتر در چرخه کبدی را داشت. از سوی دیگر، برخی از اجزای مانای درخت شیرخشت با بیلی روبین پیوند می خورند و گردش کبدی آن (چرخه روده-کبد) را کاهش می دهند و از هایپربیلی روبینمیا جلوگیری می کنند( رجوع به مقاله اثر شیرخشت در زردی). علاوه بر این، سایر ترکیبات موجود در این گیاه همچون فلاونوئیدها، پروآنتوسیانیدین‌ها و فنولیک اسیدهای فعالیت‌های آنتی اکسیدانی،، ضد التهابی، ضد میکروبی، ضد انگلی و مهارکننده آنزیمی از خود به اثبات رسانده‌اند.

آیا شیرخشت عوارض دارد؟

در مطالعه بالینی که بر روی ۱۲۰ نوزاد مبتلا به زردی انجام گرفت هیچ عارضه جانبی از شیرخشت گزارش و مشاهده نشد. از آنجا که مطالعات بالینی زیادی از ایمن بودن این گیاه گزارش نشده است مصرف آن در نوزادان نارس و یا نوزادانی که عوامل ریسک در آن ها وجود دارد باید تحت نظر پزشک باشد.  از آنجایی که میزان ماده موثره در هر نمونه گیاهی از شیرخشت با توجه به اقلیم و شرایط جمع آوری و انتقال متفاوت است لازم است تا این گیاهان به صورت مناسب خالص سازی و ایمن شوند. یکی از محصولاتی که از شیرخشت وجود دارد قطره خوراکی نئوناستر بوده که به شیوه نوین تولید شده است. مطالعات انجام شده روی این قطره ایمنی آن را به اثبات رسانده ( مطالعه ایمنی قطره نئوناستر) و نشان داده شده است که به میزان چشم گیری سطح بیلی روبین نوزادان را کاهش می دهد. با توجه به سنت طولانی مصرف و کاربرد شیرخشت در طب سنتی سمیتی از آن گزارش نشده است. با این حال، در مورد عصاره های غلیظ، ارزیابی دقیق تری از ایمنی صورت گرفت. در نتایج این آزمایش بر روی سلول های تک هسته ای محیطی خون (Peripheral blood mononuclear cells) هیچ سمیتی از شیرخشت مشاهده نشد. همچنین میزان زنده ماندن این سلول ها نسبت به گروه کنترل افزایش داشت. این یافته ها نشان می دهند که عصاره شیرخشت اثرات سیتوتوکسیک ندارد. سایر مطالعات در رده های سلولی MDCK، Vero، MDBK، HepG2 نیز هیچ سمیتی از شیرخشت گزارش نکردند.

استفاده از شیرخشت چگونه است؟

با توجه به عوارض داروهای شیمیایی و همچنین هزینه‌های بالای برخی روش‌های درمانی امروزه رویکردهای درمانی به سوی روش های کم عارضه و کم هزینه‌تر سوق پیدا کرده است. از این جهت درمان‌های گیاهی بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند و امروزه گرایش به داروهای گیاهی بسیار افزایش یافته است. شیر خشت از جمله گیاهانی است که اثرات درمانی زیادی از خود نشان داده است. از این جهت استفاده از آن در بیماری‌های مختلف می‌تواند بسیار موثر باشد. تشخیص استفاده از شیرخشت در هر بیماری و تعیین مقدار و نحوه مصرف آن می‌بایست تحت نظر پزشک باشد.

نئوناستر(NEONEASTER): شیوه نوین درمان زردی نوزادان

قطره خوراکی نئوناستر یک فرآورده طب سنتی تولید شده از شیر خشت است که با روشی منحصر به فرد از مانا شیرخشت برای زردی نوزادان و درمان یبوست کودکان تهیه شده است. در نئوناستر، مانیتول با غلظت 300 میلی گرم بر میلی لیتر به عنوان جزء فعال استاندارد سازی شده است.

فرمولاسیون نوین نئوناستر منجر به اثربخشی و پایداری بیشتر و همچنین عوارض جانبی کمتر در مقایسه با سایر محصولات مشابه موجود در بازار گشته است.

ورود به صفحه نئوناستر

1. Fakhri, M., et al., Preventive effect of purgative manna on neonatal jaundice: A double blind randomized controlled clinical trial. Journal of ethnopharmacology, 2019. 236: p. 240-249.
2. Aghababaeian, H., et al., The effect of Bilineaster “Cotoneaster” on reducing bilirubin in neonates with jaundice-a triple-blind randomized clinical trial. Journal of Advanced Pharmacy Education & Research| Jan-Mar, 2021. 11(1).
3. Ostovar, M., M. Marzban, and A. Salehi, The effect of Cotoneaster manna on neonatal jaundice: A PRISMA-compliant systematic review. Planta Medica, 2016. 82(S 01): p. P961.
4. Kicel, A., An overview of the genus Cotoneaster (Rosaceae): phytochemistry, biological activity, and toxicology. Antioxidants, 2020. 9(10): p. 1002.
5. Rafieian-Kopaei, M., et al., Cotoneaster: A safe and easy way to reduce neonatal jaundice. Journal of clinical and diagnostic research: JCDR, 2016. 10(4): p. SC01.
6. Etebari, M., et al., Genotoxicity evaluation of aqueous extracts of co-toneaster discolor and Alhagi pseudalhagi by com-et assay. Journal of Research in Medical Sciences, 2012. 17.
7. Kicel, A., et al., Multifunctional phytocompounds in Cotoneaster fruits: Phytochemical profiling, cellular safety, anti-inflammatory and antioxidant effects in chemical and human plasma models in vitro. Oxidative medicine and cellular longevity, 2018. 2018.